วันนี้ 18 มีนาคม 2564 เป็นวันที่เรียกว่า วันท้องถิ่นไทย เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ได้ทรงมีพระบรมราชโองการให้ยกฐานะตำบลท่าฉลอมขึ้นเป็นสุขาภิบาลท่าฉลอม เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2448 ถือเป็น ปฐมบทแห่งการปกครองท้องถิ่นไทย
ที่น่าสนใจคือ ในทุกวันนี้ บทบาท ท้องถิ่น ในทุกวันนี้ ได้รับความสนอกสนใจอย่างมาก เห็นได้จากการเลือกตั้งเทศบาล องค์การบริหารส่วนจังหวัดที่ผ่านมา การเมืองระดับชาติ ต่างให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ อย่างเป็นทางการ และ ชัดเจน
ทำให้ต้องพูดคุยกับ ผศ.วันวิชิต บุญโปร่ง อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต เพื่อมองภาพและบทบาท ของ ท้องถิ่น ในวันนี้
อาจารย์วันวิชิต มองว่า บทบาทของท้องถิ่นในปัจจุบัน ถือว่าดีขึ้น ในแง่หนึ่งประชาชน มีส่วนร่วมในการเลือกตั้งระดับท้องถิ่น บุคคลหน้าใหม่ เข้ามาท้าทาย ฝ่ายตระกูลทางการเมืองมากขึ้น อยากเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาท้องถิ่น อยากเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการนำเสนอทางนโยบายในกับท้องถิ่นของตนมากขึ้น เป็นการเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้
‘พรรคการเมืองต่าง ๆ เริ่มให้ความสำคัญกับท้องถิ่นมากขึ้น เริ่มการสร้างรากแก้วให้กับพรรคการเมืองของตนเอง ชูนโยบายลงไปในท้องถิ่นอย่างมั่นคงมากขึ้น และยั่งยืนมากขึ้นด้วย ส่วนตัวมองว่าเป็นแนวทางที่ดี กระทรวงมหาดไทยเอง หรือการควบรวบอำนาจแบบรวมศูนย์จะยังคงอยู่ เหมือนว่าท้องถิ่นไม่ได้รับการส่งเสริมอย่างจริงจัง แต่พลังการเติบโตของท้องถิ่นนั้น นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงอย่างกลาย ๆ ว่า ท้องถิ่นมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริม ยกระดับ หากให้เห็นภาพ ยกตัวอย่าง จังหวัดบุรีรัมย์ กับ การเมืองระดับชาติ เป็นการไปในทิศทางเดียวกัน”ภาพ เฟซบุ๊ก วันวิชิต บุญโปร่ง
หมดยุคสมัย สมบัติประจำตระกูลการเมือง
อาจารย์วันวิชิต ยังได้สะท้อนภาพให้เห็นอีกว่า ในทุกวันนี้ บทบาทของกลุ่มการเมืองท้องถิ่น เริ่มไม่เป็นที่นิยมของยุคสมัยไปแล้ว ถึงแม้ว่าในอดีตที่ผ่านมานั้น จะมีผลงาน มีความผูกพันกันในพื้นที่ แต่คนรุ่นใหม่มองไปที่เรื่องของนโยบาย เพราะความต้องการในความเปลี่ยนแปลง วิธีการผูกขาดของตระกูลการเมืองท้องถิ่นจึงเริ่มหมดความนิยมลงไป
“ตระกูลการเมืองระดับชาติก็ต้องปรับวิธีคิด นำไปสู่คณะทำงานที่ทันสมัย ให้มากกว่ามากขึ้น จะมากินบุญเก่า หรือความสำเร็จดั่งเดิม มันอาจจะไม่เพียงพอ ตระกูลการเมืองท้องถิ่น จะได้เปรียบในแง่ความผูกพันกับคนอีกรุ่นหนึ่ง แต่การเมืองของคนรุ่นใหม่ที่เข้ามา เขาจะศึกษาในเรื่องนโยบาย เรื่องแนวคิด และภาพลักาณ์ของผู้ที่เข้ามาดำรงตำแหน่งในท้องถิ่นมากขึ้น
ถึงเวลา การเมืองระดับชาติ เข้าหา ท้องถิ่น
ปฏิเสธไม่ได้ว่า การเมืองท้องถิ่น คือ ส่วนหนุ่งหรือปัจจัยสำคัญ รวมทั้งส่งผลต่อการเมืองระดับชาติ เราจะเห็นได้ว่า ในการเลือกตั้งเทศบาลต่าง ๆ รวมทั้ง องค์การบริหารส่วนจังหวัด ในห้วงที่ผ่านมา พรรคการเมืองระดับชาติ ต่างให้ความสำคัญ และ ทุ่มสรรพกำลังในการหาเสียงอย่างมาก ซึ่งอาจารย์วันวิชิต อธิบายว่า การเมืองท้องถิ่น และ การเมืองระดับชาติ เป็นเสมือน สายน้ำ ที่ย้อนขึ้นและย้อนกลับ นักการเมืองท้องถิ่นที่สามารถทำงานการเมืองในพื้นที่ของตน ได้เป็นที่น่าพอใจแล้วนั้น อาจจะมีความใจเข้าไปมีบทบาท ในการขับเคลื่อนนโยบายระดับชาติ
“ยกตัวอย่าง วันหนึ่งนักการเมืองระดับชาติต้องการทำฐานทางการเมือง ที่การเมืองระดับชาตินั้น เป็นเพียงการทำหน้าที่ฝ่ายนิติบัญญัติ ไม่ได้ร่วมแปรรูปงบประมาณลงไปในพื้นที่เขตเลือกตั้งอีกต่อไป ตัวเองก็อาจจะกลับมาสู่การเลือกตั้งระดับท้องถิ่น “
นับจากนี้ ต้องจับตา การเข้ามามีบทบาท ของการเมืองท้องถิ่น ที่สามารถชี้วัด การเมืองระดับชาติ ได้อย่างมากทีเดียว!