เช็กเลย เรากำลังเป็น โรคอ้วน หรือเปล่านะ

การที่เรากินอาหารดีๆ ที่มีประโยชน์ ทำให้ร่างกายเราได้รับสารอาหาร และเป็นปัจจัยที่ทำให้เรามีสุขภาพที่ดี แต่การที่เราได้รับปริมารอาหารเกินความจำเป็นของกาย หรือกินอาหารประเภทของมัน ของทอด ของหวาน มากๆ ก็อาจทำให้เกิดการสะสมของไขมัน จนเกิด “โรคอ้วน” ได้นั่นเอง

โรคอ้วน คืออะไร?

แพทย์หญิง สุขุมาลย์ สว่างวารี สูติแพทย์และแพทย์เฉพาะทางสาขามะเร็งนรีเวชวิทยา และการผ่าตัดทางนรีเวชวิทยา รพ.เจ้าพระยา ให้ข้อมูลว่า โรคอ้วน ก็คือ โรคที่มีน้ำหนักตัวเกินเกณฑ์มาตรฐาน ซึ่งเกณฑ์มาตรฐานที่ใช้ในการวินิจฉัยโรคอ้วน ก็มีด้วยกันหลายเกณฑ์

เช่น การใช้ดัชนีมวลกาย โดยคำนวนจากน้ำหนักตัว และส่วนสูง ซึ่งถ้าเป็นเกณฑ์ของคนเอเชีย จะตัดค่า BMI ถ้ามากกว่า 23 ถือว่ามีภาวะน้ำหนักตัวเกิน

นอกจากจะใช้เกณฑ์ BMI แล้ว เราก็ยังใช้เกณฑ์ของการวัดเส้นรอบเอวได้ หรือแม้แต่การใช้การ เอกซเรย์ เข้ามาช่วยก็ได้โดยการใช้ Dexa Scan เพื่อตรวจวัดเปอร์เซ็นต์ของไขมันในร่างกาย

โรคอ้วน ภัยร้ายที่ไม่ควรมองข้าม

โรคอ้วน เป็นสาเหตุของการทำให้เกิดโรคอื่นๆ ตามมาด้วยนะคะ เช่น กลุ่มของภาวะเมแทบอลิกซินโดรม (Metabolic Syndrome) คือ ภาวะที่เกิดจากการเผาผลาญอาหารของร่างกายที่ผิดปกติ

หรือในกรณีที่เป็นกลุ่มของโรคซึมเศร้า ไปจนถึงโรคข้อ โรคไขกระดูก โรคไขมันเกาะตับ การทำงานของอวัยวะในร่างกายผิดปกติ โรคทางเดินอาหารและลำไส้ ภาวะกรดไหลย้อน

เราจะเห็นได้เลยนะคะว่า โรคที่เกี่ยวเนื่องกับโรคอ้วน พบได้ในทุกๆ อวัยวะของร่างกายเลย

ถ้าเป็นโรคอ้วน จะดูแลรักษายังไงนะ?

ต้องอิงตามเกณฑ์ของ BMI เป็นหลักนะคะ ในกรณีที่ผู้ป่วยมีภาวะโรคอ้วน BMI เกินกว่า 30 หรือ มีภาวะน้ำหนักตัวเกินที่ BMI มากกว่า 27 ร่วมกับมีโรคร่วม มีข้อบ่งชี้จำเป็นต้องใช้ยาในการรักษาภาวะโรคอ้วน

ในกรณีที่ BMI น้อยกว่านั้น ที่เป็นกลุ่มที่มีน้ำหนักตัวเกิน มีความจำเป็นที่จะต้องใช้การควบคุมน้ำหนัก โดยการใช้วิธีการควบคุมอาหาร ควบคู่ไปกับการออกกำลังกาย อย่างสม่ำเสมอ และสำหรับผู้ที่มีความจำเป็นต้องใช้ยา ก็ต้องทำควบคู่ไปกับการควบคุมอาหาร และการออกกำลังกาย

ยาที่ใช้รักษาภาวะโรคอ้วน

จะมีกลุ่มยาอยู่ 2 ตัวหลักๆ นะคะ คือ Orlistat, Liraglutide โดย 2 ตัวที่ผ่าน อย. ของประเทศไทย และยาทั้ง 2 ตัวนี้ ก็จะมีความแตกต่างทางการออกฤทธิ์นะคะ ไปจนถึงประสิทธิภาพของยาที่แตกต่างกัน ผู้ที่ใช้ยาจะต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

เพราะในบางรายมีภาวะข้างเคียง หรืออาการแทรกซ้อนจากการใช้ยา หรือถ้าผู้ป่วยใช้ยาเองก็อาจจะเป็นอันตรายได้

ซึ่งทาง รพ.เจ้าพระยา มีคลินิกที่ดูแลสำหรับผู้ที่มีความผิดปกติในเรื่องของน้ำหนักโดยเฉพาะเลยนะคะ ถ้าคนไข้เข้ามาสู่กระบวนการดูแลรักษาแล้ว ในเบื้องต้น แพทย์จะทำการซักประวัติ ตรวจร่างกาย หาโรคร่วมที่อาจจะสงสัยว่าเป็นปัจจัยส่งเสริม หรือเป็นโรคที่เป็นผลสืบเนื่องมาจากภาวะน้ำหนักตัวเกิน หรือ โรคอ้วน และจะทำการรักษาโรคอื่นๆ ควบคู่ไปกับการควบคุมน้ำหนัก หรืออาจจะต้องให้ยาในบางราย

นอกจากนี้ ทาง รพ.เจ้าพระยา ยังมีการตรวจ ติดตาม ประเมินผลของการดูแลรักษา ไม่ว่าเป็นการประเมินน้ำหนัก การประเมิน BMI การประเมินไปจนถึงการวัด Dexa Scan

ซึ่งเครื่อง Dexa Scan ก็เป็นหนึ่งในกระบวนการการใช้เครื่องมือทาง เอกซเรย์ ผลที่ได้ก็จะสามารถ บอกถึงเปอร์เซ็นต์ของ Fat หรือ ไขมัน ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย ในใบรายงานผลก็จะสามารถบอกรายละเอียดของน้ำหนักตัว เปอร์เซ็นต์ของ Fat ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย เปอร์เซ็นต์ของมวลกล้ามเนื้อของร่างกาย รวมไปถึงไขมันที่อยู่ในอวัยวะช่องท้องส่วนในด้วยนะคะ ถือว่าเป็นการตรวจหาความผิดปกติในกลุ่มของน้ำหนักตัวเกิน และโรคอ้วน ที่มีความแม่นยำมากที่สุดในปัจจุบัน

สำหรับโรคอ้วน ที่มีความสัมพันธ์กับโรคทางสูตินรีเวช ที่พบบ่อยในปัจจุบัน คือ ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ อาการที่พบ ผู้ป่วยจะมีภาวะประจำเดือนผิดปกติ ประจำเดือนไม่มานานๆ บางคน มีภาวะมีบุตรยาก เกิดภาวะ Ultra sound แล้วพบฟองไข่ ในรังไข่มีจำนวนมากกว่าปกติ

หรือมีลักษณะของร่างกาย ที่มีลักษณะเฉพาะ คือ คนไข้จะมีลักษณะน้ำหนักตัวเกิน มีผิวคล้ำขึ้น มีร่องรอยสีคล้ำตามบริเวณข้อพับ ซึ่งถ้าคนไข้ลดน้ำหนักตัวได้ตั้งแต่ 5-10 เปอร์เซ็นต์ขึ้นไป คนไข้บางคนก็สามารถหายจากโรคถุงน้ำรังไข่หลายใบได้

บางคนสงสัย เราเป็นโรคอ้วนหรือเปล่านะ?

ก็สามารถคำนวนจากดัชนีมวลกาย

ดัชนีมวลกาย (BMI) = น้ำหนักตัว (กิโลกรัม)

ส่วนสูง (เมตร)2

ผู้ที่มี BMI ระหว่าง 23.0-24.9 กิโลกรัม คือ ผู้ที่มีน้ำหนักเกิน กลุ่มนี้เป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะพัฒนาให้เกิดโรค

ส่วนผู้ที่มี BMI > 25 กิโลกรัม คือ ผู้ที่เป็นโรคอ้วน ร่วมกับการมีโรคเรื้อรังมากกว่า 2 โรค และมีเส้นรอบเอวมากกว่าปกติ กลุ่มนี้ควรเข้ารับการรักษาจากแพทย์ผู้ชำนาญการ ร่วมกับการควบคุมอาหารและออกกำลังกาย

เอาล่ะ รีบคำนวนก่อน จันเป็นโรคอ้วนไหมน้า???