อีจัน เป็นคนหนึ่งที่ชอบออกกำลังกาย เดินบ้าง วิ่งบ้าง ตามอารมณ์ แต่อย่างน้อย ๆ ต้อง 30-45 นาทีต่อวัน
แต่บางครั้งเวลาเดินเร็ว ๆ พบว่า มีอาการเจ็บ ๆ ที่บริเวณเหนือส้นเท้า จนต้องไปหาข้อมูลมาว่าเกิดจากสาเหตุอะไร
ใช่การอักเสบของเอ็นร้อยหวายหรือไม่ ?
ข้อมูลเบื้องต้นที่ต้องรู้…
..เอ็นร้อยหวายเป็นเส้นเอ็นใหญ่ที่สุดในร่างกาย ทำหน้าที่เชื่อมต่อกล้ามเนื้อน่องกับส้นเท้าเพื่อให้การเดิน วิ่งและกระโดดเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ หากเส้นเอ็นเสื่อมสภาพหรือตึงเกินไปอาจทำให้เอ็นร้อยหวายอักเสบได้ง่าย
…สาเหตุการอักเสบมักเกิดจากการใช้งานซ้ำ ๆ ทั้งจากการออกกำลังกาย การเล่นกีฬาที่ต้องเปลี่ยนทิศทางอย่างรวดเร็วหรือหยุดกะทันหัน การเดินมากและเร็วเกินไป การกระโดดซ้ำ ๆ หรือแม้แต่การเขย่งอย่างต่อเนื่อง
…รวมถึงการใส่รองเท้าส้นสูงเป็นประจำ การใส่รองเท้าที่ไม่พอดีกับเท้าหรือใส่รองเท้าที่พื้นรองเท้าชำรุด ตลอดจนความเสื่อมจากอายุที่มากขึ้นและภาวะน้ำหนักเกิน
ทั้งหมดที่บอกไปข้างต้นจะทำให้เกิดแรงดึงซ้ำ ๆ บริเวณเอ็นหรือกระดูกหลังส้นเท้าซึ่งเป็นที่เกาะของเอ็น จนเอ็นร้อยหวายอักเสบในที่สุด
นายแพทย์กฤษฎิ์ พฤกษะวัน ศัลยแพทย์กระดูกและข้อเฉพาะทางด้านเท้าและข้อเท้า โรงพยาบาลเวชธานี บอกว่า เมื่อเอ็นร้อยหวายอักเสบผู้ป่วยจะรู้สึกปวดข้อเท้าและปวดรุนแรงขึ้นหลังออกกำลังกายหรือเดิน บวมแดงบริเวณเหนือส้นเท้า กดหรือขยับแล้วรู้สึกเจ็บส้นเท้า รู้สึกอุ่นที่ส้นเท้าและกล้ามเนื้อน่องตึง
หากมีอาการเหล่านี้ให้รีบพักการใช้งานเท้าและขา พร้อมกับประคบเย็นบ่อย ๆ เพื่อให้อาการปวดบวมลดลง และควรรอให้อาการปวดบวมหายแบบ 100% ก่อนจะกลับไปใช้งานเท้าหนัก ๆ หรือออกกำลังกาย เพราะถ้ายังไม่หายดีจะทำให้การอักเสบสะสมและเรื้อรังจนอาการรุนแรงขึ้น
นอกจากนี้ คุณหมอกฤษฎิ์ ย้ำว่า ถ้าปล่อยไว้จนเอ็นร้อยหวายอักเสบเรื้อรังจะเกิดหินปูนเกาะที่กระดูกเท้า!
หรือที่เรียกว่ากระดูกงอกจากเอ็นร้อยหวายอักเสบ
ในระยะแรกอาจจะไม่แสดงอาการอะไรเลย แต่ผู้ป่วยจะรับรู้ได้เมื่อกระดูกงอกจนกดทับเส้นประสาท ทำให้มีอาการปวดเท้าเรื้อรังหรือในผู้ป่วยบางรายก็ไม่สามารถกลับไปเล่นกีฬาได้เหมือนเดิม
เนื่องจากจะมีอาการกดเจ็บ บวมที่ข้อเท้าด้านหลัง คลำเจอกระดูกงอกและเสียดสีกับขอบรองเท้า หรือเสียดสีกับเส้นเอ็นจนทำให้เอ็นเสียหายมากขึ้น
หากกระดูกงอกจากเอ็นร้อยหวายจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ต้องทำอย่างไร ?
การจะรักษาให้หายขาดต้องผ่าตัดกระดูกที่งอกออก พร้อมกับซ่อมแซมเอ็นร้อยหวายที่เสียหาย โดยแพทย์จะเปิดแผลผ่าตัดประมาณ 3 – 4 เซนติเมตร พักฟื้นแผลหลังผ่าตัดประมาณ 6 สัปดาห์ ก็สามารถกลับมาทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันได้ตามปกติ และกลับไปเล่นกีฬาได้ภายใน 4 – 5 เดือนหลังผ่าตัด
สำหรับการป้องกันไม่ให้เกิดกระดูกงอกจากเอ็นร้อยหวายอักเสบ ต้องดูแลเอ็นร้อยหวายไม่ให้บาดเจ็บหรืออักเสบ ด้วยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อขาและเส้นเอ็นทั้งก่อนและหลังการออกกำลังกาย
หลีกเลี่ยงการกระโดดหรือเขย่งซ้ำ ๆ ใส่รองเท้าที่พอดีเท้า พื้นรองเท้าไม่แข็ง หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าส้นสูง รวมทั้งควรควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน เพื่อไม่ให้เท้าและเส้นเอ็นแบกรับน้ำหนักมากเกินไป
การดูแลร่างกายให้แข็งแรง และออกกำลังกายสม่ำเสมอ ทำให้เราทุกคนแข็งแรงและสวยหล่อสมวัยนะคะ
คลิปอีจันแนะนำ
ให้โอกาส อสม. ดูแลสุขภาพชุมชน ให้โอกาส นักเรียนชนบท เข้าถึงน้ำดื่มสะอาด