เมื่อวานนี้(12 ส.ค. 64) อีจันมีนัดคลับเฮ้าส์กับ มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย เปิดห้องนมแม่ ตอบคำถามยอดฮิต แม่-ลูกติดโควิด คนท้องกับวัคซีนโควิด และแม่ติดโควิดให้นมลูกได้ไหม?
สำหรับคุณหมอที่มาร่วม คลับเฮ้าส์ ห้องนมแม่ มีด้วยกันหลายท่านค่ะ ล้วนเป็นแพทย์เฉพาะทางและมีความเชี่ยวชาญเรื่องแม่และเด็กมากๆ ประกอบด้วย พญ.ศิราภรณ์ สวัสดิวร เลขาธิการมูลนิธิศูนย์นมแม่ , พ.ต. นพ.จักรพันธ์ ศุภเดช สูตินรีแพทย์, รศ.ดร.พญ.นลินี จงวิริยะพันธุ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกุมารเวช, ผศ.ดร.ธัญลักษณ์ บรรลิขิตกุล, อ.สง่า ดามาพงษ์, ศศิธร วัฒนกุล (ลอร่า) เป็นต้น
มีประเด็นความรู้เกี่ยวกับคุณแม่อย่างไรบ้าง จันถอดมาให้เป็นข้อๆนะคะ จะได้อ่านให้เข้าใจที่ละประเด็น
คนท้องฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม ?
“คนท้องฉีดวัคซีนโควิดได้ และเป็นวัคซีนชนิดไหนก็ได้ที่มีอยู่ในตอนนี้ เนื่องจากในห้วง 3 เดือนที่ผ่านมา พบการระบาดของโรคโควิดสายพัธุ์เดลต้า ซึ่งพบว่ามีคนท้องติดเชื้อเพิ่มมากขึ้นรวมถึงอัตราการเสียชีวิตของคุณแม่ก็เพิ่มขึ้นเช่นกัน อาจจะด้วยในตอนแรกที่มีวัคซีนเข้ามาแต่ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับคนท้องมากพอ จึงทำให้คนท้องยังไม่กล้าฉีดเพราะกังวล แต่ ณ วันนี้ ต้องบอกว่าวัคซีนโควิดมีความจำเป็นกับคนท้องอย่างมาก ดังนั้นขอเชิญชวนคนท้องให้ฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันการติดเชื้อแล้วมีอาการหนัก เพราะคนท้องสภาพร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง มีลูกอยู่ในท้อง ปอดและการทำงานต่างๆในร่างกายก็จะไม่ได้ทำงานเต็มที่เหมือนคนไม่ได้ท้อง การขับเสมหะก็ไม่ค่อยดี ปริมาณน้ำในตัวก็คั่งเยอะ และจะเห็นว่าคุณแม่น้ำหนักเพิ่มขึ้นทุกคน ถ้าติดเชื้อโควิดขึ้นมาก็จะทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้น ปอดแย่ ถ้าอาการแย่ลงก็ต้องให้ยา และการให้ยาในคนท้องก็ต้องคำนึงถึงเด็กในท้อง ทำให้การรักษาค่อนข้างมีความกังวล เพราะฉะนั้นตอนนี้ถ้าคุณแม่ที่ตั้งครรภ์มีโอกาสที่จะได้รับวัคซีนโควิด ก็ยังยืนยันว่าจำเป็น ไม่ว่าจะเป็นวัคซีนตัวไหน ก็เพื่อระวังและช่วยลดความรุนแรงของโรคลงได้”
แล้วกรณีมีข่าว หญิงท้องฉีดวัคซีน เด็กในท้องเสียชีวิต?
“จากกรณีข่าวดังกล่าว ขณะนี้ทีมกรมอนามัยและทางการวิชาการโควิด ได้สืบค้นข้อมูลต่างๆ ก็ยังยืนยันว่าวัคซีนทุกตัวที่แนะนำให้ในขณะนี้ ไม่ว่าจะเป็นซิโนแวค แอสตร้าเซนเนก้า ไฟเซอร์ ยังไม่มีหลักฐานว่าทำให้เกิดภาวะที่เด็กตายในท้อง ในมดลูก ฉะนั้นเด็กที่เสียชีวิตในครรภ์ตามที่เป็นข่าว อาจจะเกิดจากหลายสาเหตุ คงต้องรอทางกรมอนามัยออกมาชี้แจงให้ประชาชนได้เข้าใจอีกครั้ง”
คนท้องที่จะฉีดวัคซีนโควิด ควรมีระยะครรภ์อยู่ที่กี่สัปดาห์หรือกี่เดือน?
“ประเทศไทยแนะนำให้ฉีดหลังตั้งครรภ์ครบ 12 สัปดาห์ หรือ 3 เดือน เพราะ 3 เดือนแรกเป็นช่วงที่เด็กกำลังสร้างอวัยวะร่างกาย จึงแนะนำที่ระยะเท่านี้ แต่ถ้ามีคุณแม่ที่ฉีดวัคซีนไปแล้วไม่รู้ว่าตัวเองตั้งครรภ์หรือเพิ่งรู้ก็ไม่เป็นไร เพราะข้อมูลจากอเมริกาพบว่ามีการฉีดวัคซีนให้กับคนท้องตั้งแต่เริ่มต้น เพราะเขาเห็นถึงความสำคัญของโรคที่ระบาดอยู่ในตอนนั้นก็ไม่ได้เว้น 3 เดือน แต่ที่ประเทศไทยเราขอละไว้ในช่วง 3 เดือนแรกก่อน”
คนท้องติดโควิด จะมีวิธีการรักษาอย่างไร และยาอะไรที่คนท้องสามารถกินได้?
“ทานยาตามที่อายุรแพทย์จ่ายให้ แต่ว่ายาฟ้าทะลายโจรไม่แนะนำให้ใช้ในคนท้อง ส่วนยาฟาวิพิราเวียร์ จากข้อมูลในเมืองนอกช่วงต้นๆการระบาดเขาก็จะบอกไว้ว่ามันอันตราย เพราะนำไปทดลองในสัตว์ทดลองพบว่าสัตว์ทดลองสามารถแท้งลูกได้ แต่ว่าในปัจจุบันเราได้มีการศึกษาอีกรอบหนึ่งพบว่า ถ้าอายุครรภ์เกินกว่าไตรมาสแรกไปแล้ว สามารถที่จะใช้ยาฟาวิพิราเวียร์ได้ เพราะฉะนั้นในกลุ่มสตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อ ถ้าเป็นช่วงไม่เกิน 12 สัปดาห์ จะได้เป็นยาเรมเดซิเวียร์ แต่ถ้าเลย 12 สัปดาห์ไปแล้วจะได้ยาฟาวิพิราเวียร และขอย้ำว่าหญิงตั้งครรภ์หรือคนท้อง ไม่ควร Home Isolation เพราะมีความเสี่ยงสูงมาก ต้องเข้ารักษาในโรงพยาบาล มีบุคลากรทางการแพทย์ดูแลอย่างใกล้ชิด”
คุณแม่ที่ไม่ได้ติดโควิดกำลังให้นมลูก ฉีดวัคซีนได้ไหม แล้วจะฉีดได้เมื่อไหร่หลังคลอด?
“ฉีดได้และสามารถให้นมแม่ต่อได้เลย ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องงดนมหรือปั๊มนมทิ้ง และขอเสริมว่าถ้าคุณแม่ไปฉีดวัคซีนมาแล้วมีไข้ ปวดเมื่อยตามตัวทำอย่างไร สามารถกินยาพาราเซตามอล ยาแก้ไขได้ ไม่ต้องกังวล”
ถ้าคุณแม่ให้นม ไปฉีดวัคซีนมาแล้ว จะสร้างภูมกันผ่านน้ำนมให้ลูกด้วยไหม?
“จากข้อมูลที่มีมา ตัววัคซีนจะไม่ผ่านทางน้ำนม ฉีดคุณแม่วัคซีนไม่ผ่านน้ำนม แต่วัคซีนจะไปกระตุ้นภูมิคุ้มกันในแม่ แล้วจะทำให้คุณแม่มีภูมิคุ้มกันผ่านไปสู่ลูกได้ในน้ำนม สรุปก็คือ ตัวที่ผ่านน้ำนมไปสู่ลูกคือภูมิกันจากแม่ ไม่ใช่วัคซีน แต่ในส่วนของระดับภูมิคุ้มกันที่ไปถึงลูก ณ ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลว่าสามาถป้องกันการติดเชื้อโควิดในทารกได้หรือไม่”
กรณีคุณแม่ติดโควิด ให้นมลูกได้ไหม?
“ยังไม่มีรายงานว่ามีการแพร่เชื้อจากแม่สู่ลูกผ่านทางน้ำนม ถ้าแม่ที่ติดโควิดยังไม่มีอาการถึงขั้นต้องรับยา ก็สามารถให้นมลูกต่อได้ แต่ต้องป้องกันจากตัวแม่เวลาให้นม เช่น อาบน้ำล้างตัวให้สะอาด ล้างมือให้สะอาด ทำความสะอาดเต้านมก่อนให้นมลูก ใส่หน้ากากอนามัยให้มิดชิด เพื่อป้องกันการหายใจรดลูกหรือมีสารคัดหลั่งจากตัวแม่ไปโดนลูก กรณีที่แม่ป่วยเริ่มมีอาการต้องรับยา ก็ควรหยุดให้นมลูกไปก่อน”
หวังว่าข้อมูลความรู้จาก คลับเฮ้าส์ ห้องนมแม่ ครั้งนี้จะเป็นประโยชน์กับแม่ๆทุกคนนะคะ
ซึงคุณหมอได้แนะนำและอยากเชิญชวนคนท้องว่า ในสถานการณ์โควิดตอนนี้ให้รับการฉีดวัคซีนให้ได้เร็วที่สุด และคนท้องสามารถฉีดวัคซีนได้ทุกชนิดที่มีอยู่ในบ้านเราตอนนี้ค่ะ เพื่อป้องกันการเกิดอาการที่รุนแรงได้ และป้องกันการเสียชีวิตได้
