อ.พรเทพ ชี้ ปรับภูมิทัศน์พัทยาโฉมใหม่ อาจไม่เหมาะกับเมืองร้อนอย่างไทย

คิดถึงพัทยากันไหม? พัทยาในภาพจำของทุกคน ร่มรื่นขนาดไหน…

ผศ.ดร.พรเทพ เหมือนพงษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาวนวัฒนวิทยา คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว Ponthep Meunpong พูดถึงโครงการปรับภูมิทัศน์เมืองพัทยา จ.ชลบุรี

โดย ผศ.ดร. พรเทพ ระบุว่า…

โครงการปรับภูมิทัศน์โดยจะรื้อถอนต้นไม้เดิมออกเพื่อสร้างพื้นที่สีเขียวแบบใหม่ที่มีต้นปาล์มและอินทผลัมเป็นไม้หลัก มูลค่า 166 ล้านบาท ที่นายกเมืองพัทยาให้เหตุผลว่า “ต้นไม้สร้างปัญหาเมื่อเกิดลมแรงมักจะหักโค่น ลูกและใบต้นหูกวางจะร่วงลงพื้นและได้สร้างปัญหาในกลุ่มผู้ประกอบการเรื่อยมา จึงจำเป็นต้องปรับแต่งในส่วนที่หักโค่นและปลูกเพิ่มเพื่อให้เกิดความงดงาม” อ่านแล้วได้แต่ถอนหายใจพร้อมสบถคำเดิม ๆ ในใจ

1. ต้นหูกวาง เป็นไม้ที่ขึ้นอยู่ทั่วไปตามชายหาด มีรากที่แข็งแรงโดยเฉพาะหากเป็นต้นไม้ที่ปลูกตั้งแต่ต้นเล็ก ๆ จากข้อมูลพบว่าต้นหูกวางที่หาดพัทยาปลูกไว้ 2 ครั้ง คือเมื่อปี 2508 และปี 2512 นับถึงตอนนี้ก็อายุ 52-56 ปี ต้นไม้ที่อยู่มาได้ขนาดนี้น่าจะพัฒนาระบบรากได้ดีกว่าการเอาต้นไม้ขุดล้อมที่มีตุ้มดินเล็ก ๆ มาปลูก ยิ่งเป็นปาล์ม หรือมะพร้าวแบบนั้นเสี่ยงกว่าเยอะ ยิ่งสูงยิ่งต้องทำค้ำยันมากมาย

2. หูกวางเป็นไม้ผลัดใบที่จะทิ้งใบพร้อม ๆ กันทั้งต้น และผลิใบใหม่ในเวลาสั้น ๆ ในมุมของคนทำความสะอาดการเก็บใบขนาดใหญ่ที่ร่วงพร้อมกันน่าจะสะดวกในการเก็บกวาดกว่าใบเล็ก ๆ ที่ปลิวไปทั่ว

3. เรือนยอดของหูกวางแผ่กว้างให้ร่มเงาแก่คนเดินบนทางเท้า ร้านค้า แผงลอยริมถนน ผมว่าคนไทยต้องการร่มเงาจากต้นหูกวางมากกว่าแสงแดดจากการปลูกปาล์มแบบหาดไมอามี่นะ ไหนจะความร้อนที่สะท้อนจากทางเท้าอีก แค่คิดภาพอุณหภูมิเดือนเมษาก็ไม่อยากเดินแล้ว

4. หูกวางไม่ใช่ไม้เนื้อแข็ง แต่ความแข็งอ่อนของเนื้อไม้กับการหักของกิ่งบางทีมันก็ไม่ได้ไปทางเดียวกัน จากประสบการณ์กิ่งหูกวางไม่ได้หักง่ายขนาดนั้น ออกไปทางเหนียวด้วยซ้ำ ไม่งั้นมันคงไม่ขยายเรือนยอดอยู่ริมทะเลได้ 56 ปี หรอกครับ ส่วนการหักของกิ่งกระโดง (watersprout) ต้องโทษคนตัดอย่าไปโทษต้นไม้

5. เมืองอื่นเค้ามีแต่รักษาต้นไม้ใหญ่ดั้งเดิมเอาไว้ให้เป็น Heritage tree คู่บ้านคู่เมือง ต้นไม้คือหน้าตาของเมือง ไม่มีที่ไหนเค้าขุดต้นไม้สวย ๆ ออกแล้วปลูกปาล์มแข็งมะลื่อทื่อแบบนี้ ถ้าจะปลูกใหม่ให้ได้จริง ๆ มีไม้ไทยแท้ ๆ ที่ขึ้นอยู่ริมหาดได้อีกหลายชนิด เช่น กระทิง มะเกลือ เกด โพทะเล พะยอม หรือแม้แต่ตะเคียนทอง หรือยางนา ตัวเลือกเยอะแยะ แต่มาปลูกอินทผาลัมเนี่ยนะ

6. เหตุผลหนึ่งของการโค่นคือต้นไม้อยู่ในสภาพทรุดโทรมจนหมดสภาพ อยากรู้เหมือนกันว่าหมดสภาพคือสภาพยังไง ใครเป็นคนตัดสิน ใช้ criteria อะไร ลองเปรียบเทียบภาพในตำแหน่งเดียวกัน สังเกตเสาไฟ และ รร.ฮิลตัน ด้านหลัง ภาพแรกจาก gg street view กับภาพที่ 2 (ภาพจาก FB คุณ Chairat Rattanopas) ตอนโค่นออก ตรงไหนคือหมดสภาพ??

7. ความสวยงามเป็นเรื่องของปัจเจก ซึ่งผมชอบหูกวาง ผมว่ามันเป็นต้นไม้ที่มีรูปทรงสวยที่สุด และในแง่ function ของการเป็นต้นไม้ในเมืองผมว่ามันเป็นตัวเลือกอันดับแรก ๆ ที่นึกถึง แต่สำหรับแบบที่กำลังจะทำ มองหา sense of aesthetic ไม่เจอ แข็ง แห้งแล้ง ร้อน มองยังไงก็ไม่เจอความงดงามใด ๆ แต่ข้อนี้ใครจะว่าสวยก็ไม่ว่ากัน แล้วแต่

8. ถึงต้นไม้มันพูดไม่ได้ แต่อย่างน้อยก่อนจะตัดสินใจทำอะไร ถามชาวบ้านแถวนั้นหน่อยก็ยังดีว่าเค้าอยากได้มั้ย ถ้าไปถามชาวบ้านไมอามี่ เค้าอาจจะอิจฉาที่พัทยามีต้นหูกวางก็ได้นะ

9. ภาพสุดท้ายน่าจะแสดงความสัมพันธ์ลึกซึ้งระหว่างผมกับต้นหูกวางได้เป็นอย่างดี ถ้าให้เลือกปีนต้นไม้ได้แค่ 1 ชนิด ชนิดที่ผมเลือกคือต้นหูกวาง

แล้วทุกคนล่ะคะ? ภาพพัทยาในอนาคตเป็นยังไง คิดเห็นยังไงกับการตัดต้นหูกวาง ต้นไม้ที่อยู่มานานถึง 50 กว่าปีกันบ้าง?