เปิดประวัติ ‘การชั่งตวงวัด’ ของไทย

จากกรณีที่มีข่าวเตือนพ่อค้าแม่ขาย เกี่ยวกับการใช้กระป๋องหรือลิตรตวง ที่ชาวบ้านใช้กันมาตั้งแต่สมัยปู่ย่า ตายาย ในการตวงสินค้าเพื่อซื้อขาย อย่างเห็ดถอบและข้าวสารนั้น มีความผิดทางกฎหมายถึงขั้นจำคุกนาน 3 ปี และปรับสูงถึง 6 หมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

พ่อค้าหนาวแน่ ใช้ลิตรตวงเห็ดเผาะ เจอโทษหนัก จำคุก 3 ปี ปรับ 6 หมื่นบาท

โดยข้อมูลจากสำนักงานกลางชั่งตวงวัด ระบุว่า สมัยก่อนในประเทศไทยเราใช้วิธีชั่งตวงวัดกันหลายอย่าง ทั้งของไทยเอง ของจีน และฝรั่ง แล้วแต่ว่าใครจะสะดวกแบบไหน ส่งผลให้สินค้ามีปริมาณที่ไม่แน่นอน อีกทั้งเมืองไทยขณะนั้นยังไม่มีกฎหมายควบคุมแต่อย่างใด ทำให้เป็นปัญหาต่อความเจริญในการค้าขาย อย่างข้าวเปลือก  ข้าวสาร เพราะเป็นอาหารประจำวัน

รวมทั้งการค้าขายสินค้าอื่น ๆ เจริญมากขึ้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงมีพระราชปรารภที่จะวางระเบียบการชั่งตวงวัดของประเทศขึ้น โดยมีเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีซึ่งเป็นเสนาบดีว่าการกระทรวงเกษตรพาณิชยการ เป็นผู้คิดที่จะใช้วิธีมาตราเมตริก เมื่อปี 2440 แต่ไม่เป็นผลสำเร็จ

ต่อมาในปี 2448 คณะกรรมการที่ถูกแต่งตั้งได้มีข้อเสนอว่าควรใช้วิธีเมตริก แต่ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวยังไม่ได้มีผลบังคับใช้ เรื่องจึงชะงักไปอีกครั้ง

จนถึงปี 2452 กระทรวงเกษตราธิการ ได้ทำการติดต่อกับสำนักงานมาตราชั่งตวงวัดระหว่างประเทศ (BIPM)  เพื่อขอเข้าเป็นสมาชิก พร้อมทั้งทำหนังสือกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่าเห็นควรที่ประเทศสยามจะเข้าร่วมสัญญาสากลชั่งตวงวัดในวิธีเมตริกหรืออนุสัญญาเมตริก

โดยประเทศสยามได้เป็นสมาชิก “Member States” ของอนุสัญญาระบบเมตริก และสมาชิกสำนักงานมาตราชั่งตวงวัดระหว่างประเทศ (BIPM) ที่ประเทศฝรั่งเศส ในปี 2455

และเนื่องจากบริบทและเทคโนโลยีของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องจึงได้ปรับปรุงพระราชบัญัติมาตราชั่งตวงวัด ในระบบเมตริกให้ทันสมัยอยู่เรื่อย ๆ จนถึงปัจจุบัน จึงทำให้อุปกรณ์ชั่งตวงวัดที่ไม่มีมาตรฐานแน่นอนอย่าง กระป๋องตวงเห็ดเผาะ กลายเป็นเครื่องตวงที่ผิดกฎหมายนั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลจาก: http://www.cbwmthai.org