ครบรอบ 91 ปี วันที่ 27 มิ.ย. 2475 เป็นวันประกาศใช้บังคับ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว ซึ่งถือว่าเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกของประเทศไทย โดยได้เปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
ประชาธิปไตย เป็นรูปแบบการปกครองตามอุดมการณ์สากล ที่ผู้นำประเทศได้รับอำนาจและความชอบธรรมในการบริหารประเทศจากประชาชน ผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยโดยตรง บนพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาค และการเคารพศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์
โดยมีการแบ่งอำนาจในการปกครองประเทศอย่างชัดเจน ผ่านการกระจายอำนาจ และการถ่วงดุลอำนาจระหว่าง 3 ฝ่าย คือ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายตุลาการ เพื่อป้องกันการใช้อำนาจหน้าที่โดยมิชอบของผู้ปกครองประเทศ
ซึ่งหลังจากที่ได้มีการปฏิวัติเมื่อวันที่ 24 มิ.ย. 2475 คณะราษฎรได้ทำการยึดอำนาจและเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดยในขณะนั้น พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จแปรพระราชฐานประทับอยู่ที่พระราชวังไกลกังวล จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ คณะราษฎรจึงกราบบังคมทูลอัญเชิญเสด็จกลับพระนคร ในวันที่ 25 มิ.ย. 2475
และวันที่ 26 มิ.ย. 2475 คณะราษฎรได้เข้าเฝ้าเพื่อทูลเกล้าทูนกระหม่อมถวายร่างพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยาม พุทธศักราช 2475 พร้อมด้วยร่างพระราชกำหนดนิรโทษกรรมในคราวเปลี่ยนแปลงการปกครองแผ่นดิน เพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย
โดยพระองค์ทรงเติมคำว่า ‘ชั่วคราว’ ลงไป รัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทยจึงมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ‘พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว’ และพระองค์มีพระราชกระแสรับสั่งแก่คณะราษฎรว่าให้ใช้พระราชบัญญัติธรรมนูญนี้เป็นการชั่วคราว โดยให้เสนอสภาผู้แทนราษฎรเพื่อตั้งคณะอนุกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับถาวร เพื่อปรับปรุงข้อกฏหมายและข้อบังคับต่าง ๆ ให้มีความเสถียรภาพมากขึ้น
ต่อมาเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475 ซึ่งถือเป็นรัฐธรรมนูญฉบับถาวรฉบับแรก และเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 2 ของไทย
ขณะเดียวกัน ประเทศไทยได้มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขรัฐธรรมนูญมาเรื่อย ๆ เพื่อให้เหมาะสมกับยุคสมัยที่เปลี่ยนไป โดยฉบับล่าสุดที่เราใช้ในปัจจุบันนี้ เป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 20 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560
ที่คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญได้จัดทำขึ้น ผ่านการออกเสียงประชามติโดยประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง และมีเสียงข้างมากเห็นชอบ เมื่อวันที่ 7 ส.ค. 2559 แล้วสภานิติบัญญัติแห่งชาติให้ความเห็นชอบและนำขึ้นทูลเกล้าทูนกระหม่อมถวายเพื่อลงพระปรมาภิไธยและประกาศใช้
ทั้งนี้ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้มีการแก้ไขเพิ่มเติม 1 ครั้ง ในประเด็นสัดส่วนของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขต จำนวน 400 คน และแบบบัญชีรายชื่อ จำนวน 100 คนต่อบัตรเลือกตั้งต่อการคำนวณสัดส่วนผู้สมัครรับเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อที่จะได้รับเลือกตั้ง โดยได้มีการประกาศใช้เมื่อวันที่ 21 พ.ย. 2564 ที่ผ่านมา
ข้อมูลจาก: https://parliamentmuseum.go.th , https://library.stou.ac.th/2020/06/27-june-2475
คลิปอีจันแนะนำ
พิธา ก้าวไกล ตอบปม คาใจหลายคน แก้ ม.112