ดวงดาว ความสวยบนท้องฟ้า ที่เกิดขึ้นเพราะความมืด
รู้หรือไม่?
ในประเทศไทย มีจุดที่มืดที่สุด จนได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็น เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด
แค่ไหนที่เรียกว่า ท้องฟ้ามืด
ระดับ 8-9 ท้องฟ้าใจกลางเมือง
ระดับ 7 ท้องฟารอยต่อชุมชนเมือง
ระดับ 6 ท้องฟ้าสว่างชานเมือง
ระดับ 5 ท้องฟ้าชานเมือง
ระดับ 4 ท้องฟ้ารอยต่อชานเมือง
ระดับ 3 ท้องฟ้าชนบท
ระดับ 2 ท้องฟ้ามืดทั่วไป
ระดับ 1 ท้องฟ้ามืดสนิท
มีเกณฑ์การวัดความสว่างของท้องตอนกลางคืนที่นักดาราศาสตร์สมัครเล่นนิยมใช้กัน เรียกว่า “Naked-Eye Magnitude Limited” หรือ ประเมินคุณภาพท้องฟ้าโดยใช้ดาวที่สว่างน้อยที่สุดในขณะนั้นเป็นตัวชี้วัด แต่อย่างไรก็ดีสามารถประเมินได้เพียงเบื้องต้นเท่านั้น เพราะเป็นค่าที่ขึ้นกับเช่น ค่าสายตา ส่วนบุคคล เวลาในการสังเกตการณ์ และความพยายามเพ่งมองไปยังดาวที่ริบหรี่ ดังนั้น นักดูดาว 2 คนที่กำลังประเมินคุณภาพท้องฟ้าพร้อมกัน ก็อาจได้ค่า NEML ของท้องฟ้าที่แตกต่างกันได้
จอห์น อี บอร์เทิล (JohnBortle) นักดาราศาสตร์สมัครเล่นชาวอเมริกัน เสนอเกณฑ์การวัดความมืดท้องฟ้าของตนในปี ค.ศ. 2001 โดยแบ่งระดับตั้งแต่ระดับ 1 ซึ่งเป็นบริเวณที่มีท้องฟ้ามืดสนิทสมบูรณ์แบบ ตามพื้นที่ชนบทออกเป็น 9 ระดับ พิจารณาจากปรากฎการณ์ท้องฟ้าและวัตถุท้องฟ้าที่มองเห็นด้วยตาเปล่าร่วมด้วย และอุทยานแห่งชาติ ไปจนถึงระดับ 9 ซึ่งเป็นบริเวณที่ท้องาสว่างมากตามใจกลางเมืองใหญ่
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด
อุทยานท้องฟ้ามืด ชุมชนอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ส่วนบุคคล
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ชานเมือง
ปัจจุบันนี้ประเทศไทยมีทั้งหมด 30 พื้นที่จากการได้รับการขึ้นทะเบียนจาก Seasonที่ 1 และ 2
ในSeasonที่ 1
อุทยานท้องฟ้ามืด
1.อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง จ.เชียงใหม่
2.อุทยานแห่งชาติผาแต้ม จ.อุบลราชบุรี
3.เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว-ทุ่งกระมัง จ.ชัยภูมิ
4.อุทยานแห่งชาติป่าหินงาม จ.ชัยภูมิ
5.อุทยานแห่งชาติภูแลนคา จ.ชัยภูมิ
เขตชุมชนอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด
6. ชุมชนออนใต้ อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดส่วนบุคคล
7.ไร่องุ่นไวน์ อัลซิตินี่ อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
8.โรงแรมเรนทรี เรซิเดนซ์ เขาใหญ่ จ.นครราชสีมา
9.สนามมวกเหล็ก เอทีวี อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
10.บ้านไร่ยายพลู อ.มวกเหล็ก จ.สระบุรี
11.เดอะเปียโน รีสอร์ท อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
12.ไร่องุ่นไวน์กราน-มอนเต้ อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
Season 2
อุทยานท้องฟ้ามืด (Dark Sky Park)
1. อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ (ลานชมดาว) จ. กำแพงเพชร
2. อุทยานแห่งชาติตาพระยา(ลานกลางเต้นท์กลางดง) จ. สระแก้ว
3. อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ จ. นครราชสีมา
4. อุทยานแห่งชาติศรีน่าน (ดอยเสมอดาว) จ. น่าน
5. วนอุทยานน้ำตกผาหลวง จ. อุบลราชธานี
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ส่วนบุคคล (Dark Sky Properties)
1. มีลา การ์เดน รีทรีท คอทเทจรีสอร์ท จ. สระบุรี
2. คีรีมาลา อีโค่ แคมป์ จ. ราชบุรี
3. ฟาร์มแสงสุข จ. ระยอง
4. ไร่เขาน้อยสุวณา จ. นครราชสีมา
5. ต้นข้าวหอมบ้านอ้อมดอย จ. เชียงใหม่
6. วิลลา เดอ วิว บูทีค รีสอร์ท เชียงดาว จ. เชียงใหม่
7. เชียงดาวฟาร์มสเตย์ จ. เชียงใหม่
8. บ้านสวน ป่าโป่งดอย จ. เชียงใหม่
9. เดอะ ทีค รีสอร์ท จ. เชียงใหม่
10. พูโตะ จ. เชียงใหม่
11. อ่าวโต๊ะหลี จ. พังงา
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ชานเมือง (Dark Sky Suburbs)
1. สวนสัตว์ขอนแก่น จ. ขอนแก่น
2. ซัมมิท กรีน วัลเล่ย์ เชียงใหม่ จ. เชียงใหม่
ทำความเข้าใจกับคำว่า เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด เพราะอะไรถึงพิเศษและได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น เขตอนุรักษ์
เข้าใจง่ายๆ ได้จากเขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดจะอยู่ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่รักษาและสงวนท้องฟ้าในเวลากลางคืนให้มีความมืดที่เหมาะสม ด้วยวิธีการใช้แสงสว่างอย่างระมัดระวัง เหมาะสมต่อการใช้งาน ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะทางแสง (Light Pollution) ที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ การสิ้นเปลืองพลังงาน ความปลอดภัย และการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ รวมทั้งเป็นแหล่งเรียนรู้ แหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และเชิงดาราศาสตร์ ที่ช่วยเผยแพร่และสร้างความตระหนักถึงผลกระทบของมลภาวะทางแสงแก่ประชาชน มีค่าความมืดท้องฟ้าอยู่ในระดับที่สามารถสังเกตเห็นวัตถุท้องฟ้า เช่น ดาวเคราะห์ ดาวฤกษ์ กลุ่มดาว กระจุกดาว เนบิวลา หรือทางช้างเผือกได้ด้วยตาเปล่านั้นเองค่ะ