วันนี้ (31 ก.ค. 65 ) ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Yong Poovorawan ระบุว่า
“จากการศึกษาในประเทศอังกฤษ จำนวน 197 ราย ลักษณะรอยโรคที่เกิดขึ้น กว่าครึ่งหนึ่งจะเกิดที่อวัยวะเพศ รอบก้น ทวารหนัก เยื่อบุช่องปาก แม้กระทั่งต่อมทอมซิล ซึ่งตรงข้ามกับโรคที่เกิดในแอฟริกา พบที่แขนขา ศีรษะ”
และ ตุ่ม ที่เกิดขึ้นจะมีหลายระยะ โดยที่เมื่อมีตุ่มขึ้นมาแล้ว จะมีตุ่มที่สุก และตุ่มที่แห้งเกิดขึ้นไม่พร้อมกัน เป็นลักษณะการพบซึ่งตรงข้ามกับในแอฟริกา ที่จะพบตามแขนขา ศีรษะ และส่วนใหญ่จะเป็นระยะเดียวกันสุกพร้อมกัน
ตามตำรา อาการไข้ เมื่อยเนื้อเมื่อยตัว ผู้ป่วยนอกแอฟริกาจะพบน้อยกว่า ซึ่งผู้ป่วยในแอฟริกาจะมีอาการเจ็บก้นอย่างมากจำนวนหนึ่ง
จากข้อมูลแสดงให้เห็นว่า กลไกการเกิดโรคน่าจะแตกต่างกัน โดยทั่วไปในแอฟริกา น่าจะเกิดจากการได้รับเชื้อแล้วเชื้อเข้าสู่ระบบน้ำเหลือง เข้ากระแสโลหิต แล้วจึงมีอาการแสดงขึ้นเป็นตุ่มที่แขนขา ศีรษะ รอยโรคจึงเกิดขึ้นพร้อมกัน
ฝีดาษวานรที่เกิดนอกแอฟริกา โดยเฉพาะที่กำลังระบาดอยู่ทั่วโลกนี้ การรับเชื้อน่าจะเป็นการสัมผัสบริเวณอวัยวะเพศ ที่อาจจะมีรอยถลอก (abrasion) และทำให้เกิด รอยโรค เป็นตุ่มขึ้น พร้อมกันนั้นที่สัมผัสโรคเชื้อก็จะเข้าสู่ระบบน้ำเหลืองและกระแสโลหิต แล้วจึงไปเกิดตุ่มที่อื่นอีกได้ด้วย การเกิดตุ่มบริเวณสัมผัส ทำให้เกิดรอยโรคขึ้นเช่นเดียวกันกับ การปลูกฝีสมัยก่อน ใช้เชื้อหนองฝีหยอดที่ต้นแขน แล้วสะกิดหรือควร ให้เกิดรอยถลอก ตุ่มแผลจึงเกิดขึ้นบริเวณที่ถลอก ทำให้ลักษณะตุ่มหนองที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยนอกแอฟริกา จึงมีหลายระยะ เช่นบางตุ่มสุก บางตุ่มพึ่งขึ้นหรือบางตุ่มเริ่มแห้ง ซึ่งไม่เหมือนกับในแอฟริกา
สิ่งที่ช่วยยืนยันว่า โรคนี้เกี่ยวข้องกับเพศสัมพันธ์ เพราะ ผู้ป่วยฝีดาษวานร จะพบโรคทางเพศสัมพันธ์ร่วมด้วยเป็นจำนวนมากเช่น HIV หนองใน ซิฟิลิส chlamydia (หนองในเทียม) และ Herpes
หมอยงยังระบุอีกว่า โรคฝีดาษวานรนั้น มีอาการไข้ ปวดเมื่อยหรืออาการทางระบบน้อย และมีลักษณะเด่นทางแผลที่อวัยวะเพศ ทำให้ผู้ป่วยไม่อยากไปพบแพทย์ และโรคนี้ก็หายได้เอง จึงทำให้ยากต่อการควบคุม
เอกสารอ้างอิง: https://www.bmj.com/content/bmj/378/bmj-2022-072410.full.pdf
ขอบคุณข้อมูลจาก: เฟซบุ๊ก Yong Poovorawan
คลิปอีจันแนะนำ
อีจันอยากเจอ กระทรวงน้องใหม่ ทำอะไรมากกว่าที่คิด