เอ๊ะๆ? “ปากเหม็น” ทำให้เป็น “โรคไมเกรน” ได้จริงหรือ?
วันนี้ (16 เม.ย.68) ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์เชี่ยวชาญด้านสมองและระบบประสาท ได้ออกมาโพสต์ให้ความรู้เกี่ยวกับคนที่เป็นไมเกรน ว่า “ปากเหม็น” ก็เป็นปัจจัยที่ทำให้เป็น “โรคไมเกรน” ได้เช่นกัน โดยเฉพาะในผู้หญิง ผ่านเฟซบุ๊ก “สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์” ระบุข้อความว่า…
“สมองไมเกรนกับผู้หญิงปากเหม็น”
อจ.รักษาคนไข้ไมเกรนมากกี่พันคนแล้ว น่าจะหลายพัน ซึ่งคนไข้บางคนปวดรุนแรงมาก บ้างก็หาสาเหตุได้ บ้างก็หาสาเหตุไม่เจอ ทำไมถึงต้องเป็นเรา คนไข้บ่นบ่อย ๆ อันนี้บางทีก็บอกยาก ไม่ใช่ไม่มีเหตุแต่มันหาเหตุไม่เจอแต่สัปดาห์ก่อน
หมอ: ผมรู้ละ ไมเกรนกำเริบเพราะแฟนปากเหม็น เนี่ยให้ไปหาหมอฟันก็ไม่ไป ดูไม่ค่อยทำความสะอาด แล้ว “ปากเหม็น” นี่กลิ่นมันกระตุ้นไมเกรนใช่ไหมหมอ ?
คนไข้: “ไม่เห็นเหม็นเลย หอมจะตาย” พูดพลางเอามือมาอังแล้วพ่นลมออกมาให้ดมอี เหมือนทีเล่นทีจริง คือปากเหม็น ปากไม่สะอาด มันจะไปเกี่ยวกับไมเกรนยังไง หรือ ปากเหม็น ๆ มันทำให้คนเป็นไมเกรนสูดลมหายใจกระตุ้นตลอดเวลาหรือเปล่านะ ซึ่งปากเหม็น หรือ สุขภาพช่องปากไม่ดี จริง ๆ ปัจจุบัน มันมีงานวิจัย ที่บ่งบอกว่ามันเกี่ยวกับโรคหลายโรคเลย และ พอค้นใน pubmed ก็พบว่ามีวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์แล้ว “ไมเกรน” มันเกี่ยวกับปากเหม็นจริง ๆ นะ
เรื่องจริงของความเกี่ยวข้องของอวัยวะที่น่าประหลาดใจ อวัยวะของเราในร่างกายมีหลายอวัยวะ หน้าที่มันแตกต่างแม้มันอยู่ในร่างกายเดียว แต่เดี๋ยวนี้งานวิจัยได้ชี้ว่า มันมีความเกี่ยวข้องกันแบบคาดไม่ถึง (และนี่ทำให้การรักษาโรคในปัจจุบันแบบแยกส่วน บางทีโรคก็ไม่ได้ดีขึ้น) อย่างการศึกษาชิ้นใหม่ ที่พบความสัมพันธ์ที่ชัดเจนระหว่างสุขภาพช่องปากที่ไม่ดี (ทำให้ปากเหม็น) ที่มีแบคทีเรียในช่องปาก หรือ ที่เรียกว่า “ไมโครไบโอม” และสมองที่ไวต่อความเจ็บปวด
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยซิดนีย์และ Viome Life Sciences ได้ตั้งคำถามวิจัยถึงความเกี่ยวข้องของอวัยวะที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกัน คือ สุขภาพช่องปากและอาการสมองไวต่อความปวด โดยได้เก็บข้อมูลจากผู้หญิง 158 คนในเมืองโอ๊คแลนด์ ประเทศนิวซีแลนด์ โดยต้องไม่สูบบุหรี่ ไม่มีเบาหวานหรือโรคอักเสบเรื้อรัง ทีมวิจัยได้ใช้แบบสอบถามสุขภาพช่องปากขององค์การอนามัยโลก (WHO), เครื่องมือวัดความเจ็บปวดที่ผ่านการรับรอง, และการวิเคราะห์ตัวอย่างน้ำลายด้วยเมตา-ทรานสคริปโตมิกส์ เพื่อสำรวจความเชื่อมโยงระหว่างสุขภาพช่องปาก ไมโครไบโอม และความเจ็บปวด โดยความเจ็บปวดที่ศึกษา ได้แก่ อาการปวดเรื้อรัง เช่น ไฟโบรมัยอัลเจีย ไมเกรน และลำไส้แปรปรวน (IBS) ส่งผลกระทบต่อผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะในผู้หญิง
ผลการศึกษา
สุขภาพช่องปากและความเจ็บปวด
-ผู้ที่มีคะแนนสุขภาพช่องปากต่ำ พูดง่ายๆ คือ ปากเหม็นเพราะมีแบคทีเรียมาก มีคะแนนความเจ็บปวดทางร่างกายสูงขึ้น, ไมเกรนบ่อยขึ้น และปวดท้องมากขึ้น
-ผู้หญิงที่มีสุขภาพช่องปากแย่ที่สุดมีแนวโน้มที่จะเป็นไมเกรนเรื้อรังหรือถี่มากกว่าคนทั่วไปถึง 2–3 เท่า
ชนิดแบคทีเรียที่เกี่ยวข้อง
-หากพิจารณาชนิด แบคทีเรียจะมีการพบ Gardnerella, Mycoplasma salivarium , และ Lancefieldella ในระดับสูงเชื่อมโยงกับคะแนนสุขภาพช่องปากที่ต่ำและความเจ็บปวดที่มากขึ้น
-สี่สายพันธุ์ที่สัมพันธ์กับความเจ็บปวดทางร่างกาย
มันอธิบายความเกี่ยวข้องกันได้อย่างไร
ผลลัพธ์สนับสนุนแนวคิดเรื่อง แกนประสาท–ไมโครไบโอมในช่องปาก ซึ่งเป็นเส้นทางใหม่ในการเข้าใจอาการปวด โดยสิ่งที่พบ
– เชื้อโรคในช่องปากสามารถปล่อยโมเลกุลที่ก่อให้เกิดการอักเสบ เช่น LPS ซึ่งอาจเข้าสู่กระแสเลือดและกระตุ้น การอักเสบของระบบประสาท
– แบคทีเรียอย่าง Mycoplasma salivarium กระตุ้นเซลล์ภูมิคุ้มกันในเหงือกและผลิตไซโตไคน์อักเสบ ซึ่งเคยพบในข้อต่อของผู้ป่วย TMJ (ขากรรไกร)
– จุลชีพบางชนิดสามารถกระตุ้นการผลิต CGRP และ VEGF ซึ่งมีบทบาทในการเพิ่มสัญญาณปวดและพบในระดับสูงในไมเกรนและไฟโบรมัยอัลเจีย
นั่นแสดงว่า การมีสุขภาพช่องปากไม่ดี ปล่อยให้แบคทีเรียปากเหม็นมาสร้างรังอยู่ มันจะทำให้เกิดการอักเสบเข้าไปในกระแสเลือดได้ และสารเหล่านั้นก็ทำให้สมองตอบสนองให้ไวขึ้น
โอว นี่ต่อไปรักษาคนไข้ไมเกรน ต้องให้เขาอ้าปากให้ดมว่าเหม็นหรือเปล่านะ
เรื่องนี้ทำให้เห็นว่า หากปวดเรื้อรัง สำรวจช่องปากตัวเองให้ดี ไม่แน่อาจทำให้อาการปวดที่เป็นหายก็ได้ หากรักษาช่องปากให้ดีนะ อจ สุรัตน์ กล่าว
นี่ก็เป็นอีก 1 เคสที่น่าอึ้งนะคะ เพราะบางคนก็ไม่ได้รับรู้ว่า แค่ ”ปากเหม็น” จะเกี่ยวกับการปวดหัว(ไมเกรน) ได้ด้วย อย่างไรก็ตามอย่าลืมเช็กตัวเองและดูแลสุขภาพให้ดีด้วยนะคะ
ขอบคุณข้อมูลจาก เพจ สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์
https://www.facebook.com/share/p/164SaX2pDn
วิจัย >>. Erdrich S, Gelissen IC, Vuyisich M, Toma R, Harnett JE. (https://doi.org/10.3389/fpain.2025.1577193)