“โรคอิวารี่” ปอดอักเสบรุนแรง จากสูบบุหรี่ไฟฟ้า

ข่าวของคุณหมอหนุ่มวัย 28 ปี ที่มีอนาคตไกล ตรวจพบเป็นมะเร็งปอดระยะสุดท้าย โดยหมอหนุ่มเล่าเรื่องราวการใช้ชีวิต ที่เป็นคนดูแลสุขภาพ ออกกำลังกาย ไม่สูบบุหรี่ แต่กลับตรวจพบมะเร็งปอดระยะสุดท้าย โดยไม่มีอาการบ่งชี้มาก่อน ทำให้หลายคนต้องกลับมาคิดทบทวนการใช้ชีวิตและหาข้อมูลเกี่ยวกับมะเร็งปอด

หมอหนุ่ม เปิดเพจ สู้ดิวะ เล่าเรื่องเป็นมะเร็งปอดระยะสุดท้าย

ช่วงหลายปีที่ผ่านมานอกจากบุหรี่มวนแล้ว บุหรี่ไฟฟ้าก็เริ่มเป็นที่นิยมเพราะเข้าใจว่าควันของบุหรี่ไฟฟ้าไม่เป็นอันตราย แต่ข้อมูลพบว่ามีอันตราย

ข้อมูลนี้ได้รับการเปิดเผยเมื่อวันที่ 9 พ.ย.65 โดยคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งแถลงข่าวเรื่อง “ไทยพบผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรง หรือโรคอิวารี่ (EVALI) จากบุหรี่ไฟฟ้า หวั่นคนไม่รู้อันตราย”

ประเด็นสำคัญของการแถลงข่าว คือ รพ.รามาธิบดี พบผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรงจากบุหรี่ไฟฟ้า (อิวารี่) รายแรก ซึ่งเชื่อยังมีผู้ป่วยอีกมาก แต่ไม่รู้ตัว โดยอาการบ่งชี้ คือ มีไข้ หนาวสั่นคล้ายติดเชื้อ ปอดเป็นฝ้าขาว พบไขมันในน้ำล้างปอด มีประวัติสูบบุหรี่ไฟฟ้านานกว่า 90 วัน โดยภาวะอิวารี่ทำให้ต้องใส่ท่อช่วยหายใจแบบไฮโฟลว์

ศ.นพ.วินัย วนานุกูล หัวหน้าภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมด้วย อ.พญ.นภารัตน์ อมรพุฒิสถาพร หัวหน้าสาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤตระบบหายใจ และ อ.นพ.ธนัญชัย เพชรนาค สาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤต ระบุว่า ไทยพบผู้ป่วยปอดอักเสบรุนแรง (อิวารี่) จากบุหรี่ไฟฟ้ารายแรก

นอกจากนี้ระบุว่า การพบภาวะปอดอักเสบที่มีความสัมผัสกับการสูบบุหรี่ไฟฟ้า หรือ E-cigarette or Vaping product use Associated Lung Injury (EVALI) หรืออิวารี่ เริ่มพบในปลายปี 2562 เป็นช่วงเดียวกับการเกิดสถานการณ์โควิด แต่ขณะนั้นยังไม่มีรายงานอย่างชัดเจน จนกระทั่งเมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา เริ่มพบภาวะอิวารี่อย่างชัดเจน

โดยที่ รพ.รามาธิบดี พบ 1 คน อาการที่พบ คือไข้หนาวสั่น ไอ หายใจลำบาก ปวดเมื่อยตามตัว คล้ายติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียถึง 95% แต่บางคนก็มีอาการทางเดินอาหารร่วมด้วย คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย แต่ทั้งนี้ต้องร่วมกับการตรวจเอกซ์เรย์ปอด หากพบว่ามีฝ้าขาว และมีการพบไขมันในน้ำล้างปอด ร่วมกับประวัติการสูบบุหรี่ไฟฟ้ามากกว่า 90 วัน

โดยระบุว่า ปัจจุบันวัยรุ่นเข้าใจผิดว่าบุหรี่ไฟฟ้าไม่มีอันตราย โดยคิดว่าควัน ไอละอองจากบุหรี่ไฟฟ้า เป็นเพียงละอองน้ำ ไอน้ำมีเพียงสารปรุงแต่งให้มีกลิ่นหอม อ้างว่าสูบชนิดที่ไม่มีนิโคติน

ซึ่งในความเป็นจริง ควันไอละอองจากบุหรี่ไฟฟ้าที่เห็นมีฝุ่นขนาดเล็ก PM 1.0 และ PM2.5 มีสารเคมีที่เป็นอันตราย เช่น ฟอร์มาร์ลดีไฮด์ ไดอะซิทิล และอโครลิน รวมทั้งโลหะหนักที่เป็นพิษ เช่น นิกเกิล ดีบุก และตะกั่ว

ที่มาของโลหะหนักอาจจะมาจากน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า หรืออุปกรณ์สูบที่โลหะหนักหลุดลอยจากขดลวดที่ชุบน้ำยา ขณะที่สารปรุงแต่งกลิ่นรสที่มีนับพันชนิดที่ถูกความร้อนจนเกิดเป็นไอระเหย มีผลกระทบต่อสุขภาพ ทำให้มีภาวะปอดอักเสบเฉียบพลัน และโรคอื่นได้ ที่สำคัญ คือ บุคคลที่สูบบุหรี่ไฟฟ้ามีความเสี่ยงที่จะพัฒนาต่อไปเป็นสูบบุหรี่ธรรมดาด้วย

สำหรับผู้ป่วยอิวารี่รายแรกที่พบใน รพ.รามาธิบดี เป็นผู้ป่วยที่มีอายุ 20-30 ปี มีโรคประจำตัว กล้ามเนื้ออักเสบ เดิมไม่มีอาการผิดปกติ แต่เมื่อมารักษา พบอาการเหนื่อยง่าย ไอ มีไข้ ประมาณ 1 เดือน ทำให้การทำงานหรือการออกแรงลดลง ทำให้ต้องใช้เครื่อช่วยหายใจแบบไฮโฟลว์ เนื่องจากปอดอักเสบรุนแรง ผู้ป่วยไม่ได้ให้ข้อมูลชัดเจน ย้อนประวัติการรักษาไป 5 ปีก่อน พบว่าผู้ป่วยเคยมีประวัติใช้บุหรี่ไฟฟ้ามากว่า 6 เดือน และซื้อผ่านกรุ๊ปไลน์ แบบพอต ใช้แล้วทิ้ง ไม่ได้ใช้กัญชา หรือสารเสพติด เมื่อได้รับการักษาผู้ป่วยก็กลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ