“หมอยง” เผย โรคมือเท้าปาก ตัวรุนแรงที่สุด เสี่ยงทำเด็กเล็กสมองอักเสบ

วันนี้ (20 ส.ค.65) ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านทางเฟซบุ๊ก Yong Poovorawan เรื่อง โรคมือเท้าปาก ว่า…

หลังจากเปิดเรียนมีการระบาดของโรค มือเท้าปากมากขึ้น เห็นได้ชัดกลุ่มอาการมือเท้าปากเกิดจากเชื้อไวรัสได้หลายตัวมาก มี Coxsackie A, เช่น CA6, CA16 Coxsackie B, Enterovirus-A และอื่นๆ อีกมาก

ตัวที่รุนแรงที่สุดจะมีโอกาสเกิดสมองอักเสบ เป็น EV-A 71 โอกาสที่เกิดสมองอักเสบส่วนใหญ่ จะเป็นเด็กเล็กมากกว่าเด็กโต อายุยิ่งน้อยยิ่งมีโอกาสเกิดมากกว่าอายุที่มากขึ้น

ในการระบาดปีนี้ส่วนใหญ่เกิดจากสายพันธุ์ CA6 จะแสดงอาการทางผิวหนังค่อนข้างมาก มีตุ่มขึ้นที่เพดานปาก มือ เท้า ข้อศอก ข้อเข่า รอบก้น และเมื่อหายแล้วบางรายจะมีร่องรอยที่เล็บช่วงการระบาดบางปีจะเกิดจากสายพันธุ์ EV71 ที่เคยระบาดในปี 2560 หรือเมื่อ 5 ปีที่แล้ว โดยทางศูนย์ฯ มีการเฝ้าระวังสายพันธุ์การระบาดของโรคมือเท้าปากมาเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี จนถึงปัจจุบันทำให้เห็นแต่ละปี มีสายพันธุ์เป็นอะไร เพื่อประโยชน์ในการดูแลและการป้องกัน

นพ.ยง ระบุว่า “วัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปาก” ที่พูดกัน ที่จริงเรียกไม่ถูก จะต้องเรียกว่า “วัคซีนป้องกัน EV71” เท่านั้น เพราะไม่สามารถป้องกันข้ามสายพันธุ์มาป้องกัน CA หรือ CB ได้ การให้ในปีนี้ จะไม่ป้องกันมือเท้าปากในปีนี้ ที่ส่วนใหญ่เป็น CA6

ช่วงการระบาดบางปีจะเกิดจากสายพันธุ์ EV71 ที่เคยระบาดในปี 2560 หรือเมื่อ 5 ปีที่แล้ว โดยทางศูนย์ฯ มีการเฝ้าระวังสายพันธุ์การระบาดของโรคมือเท้าปากมาเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี จนถึงปัจจุบันทำให้เห็นแต่ละปี มีสายพันธุ์เป็นอะไร เพื่อประโยชน์ในการดูแลและการป้องกัน

นพ.ยง ระบุว่า “วัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปาก” ที่พูดกัน ที่จริงเรียกไม่ถูก จะต้องเรียกว่า “วัคซีนป้องกัน EV71” เท่านั้น เพราะไม่สามารถป้องกันข้ามสายพันธุ์มาป้องกัน CA หรือ CB ได้ การให้ในปีนี้ จะไม่ป้องกันมือเท้าปากในปีนี้ ที่ส่วนใหญ่เป็น CA6

นอกจากนี้ ไวรัส EV71 ยังแยกสายพันธุ์ย่อยได้มากกว่า 10 สายพันธุ์ เช่น สายพันธุ์ A B และ C B จะเป็น B1 ถึง B5 C จะเป็น C1-C5 สายพันธุ์ที่ระบาดขึ้นอยู่กับภูมิภาคที่พบแตกต่างกันไป

วัคซีนป้องกัน EV71 ทำมาจากสายพันธุ์ EV71 สายพันธุ์ย่อย C4 แต่การระบาดในประเทศไทยของเราในปี 2560 เป็นสายพันธุ์ EV-71 B5 และก่อนการระบาดของโควิด เราพบว่า EV71 ที่พบ เริ่มจะพบสายพันธุ์เป็น C1 แล้วก็หยุดไป และในปีนี้การระบาดส่วนใหญ่ที่ตรวจพบขณะนี้ ไม่ใช่ EV71 แต่เป็น CA6

ทั้งนี้ ยังไม่มีการศึกษาทางคลินิก ในการยืนยันการข้ามสายพันธุ์ว่ามีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงไร มีเพียงการศึกษาในหลอดทดลองเท่านั้น วัคซีนจีนแผ่นดินใหญ่ทำมาจากสายพันธุ์ C4 วัคซีนไต้หวันที่ทำการศึกษา ทำจากสายพันธุ์ B4

นพ.ยง ระบุว่า สิ่งที่จะต้องทำความเข้าใจคือ วัคซีนมือเท้าปาก EV71 ไม่สามารถป้องกัน มือเท้าปากที่เกิดส่วนใหญ่ในประเทศไทย ที่มีสายพันธุ์ CA6, CA16 และอื่นๆ ได้ จะป้องกันจำเพาะต่อ EV71 และสิ่งที่จะต้องทำการศึกษาการข้ามสายพันธุ์ในการป้องกันระหว่าง EV71 C4 มาป้องกันสายพันธุ์ EV71 B5 หรือ C1 ที่พบในบ้านเรา ได้มากน้อยเพียงไร เป็นสิ่งที่ควรจะมีวางแผนการศึกษาต่อไป เพื่อพิจารณาการนำวัคซีนมาใช้ต่อไปในอนาคต