21 ตุลาคม 2566 วันคล้ายวันพระราชสมภพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือ “สมเด็จย่า” ของปวงชนชาวไทย เป็นพระบรมราชชนนีของพระมหากษัตริย์ไทยแห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ 2 พระองค์ คือ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐม รามาธิบดินทร รัชกาลที่ 8
และ พระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 และ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวง นราธิวาสราชนครินทร์ ทั้งเป็นพระอัยยิกา พระบาท สมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหา วชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10
สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงมีพระนามเดิมว่า “สังวาลย์” เสด็จพระราชสมภพที่เมืองนนทบุรี ในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2443 ตรงกับวันอาทิตย์ แรม 13 ค่ำ เดือน 11 ปีชวด เป็นบุตรคนที่สามในพระชนกชื่อ ชู และพระชนนีชื่อ คำ
พระราชกรณียกิจที่พระองค์ทรงปฏิบัติตลอดพระชนม์ชีพ สร้างคุณูปการแผ่ไพศาลต่อแผ่นดินไทย ทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ในหลวงรัชกาลที่ 9 ในระหว่างเสด็จฯเยือน มิตรประเทศ อีกทั้งทรงแบ่งเบาพระราชภาระด้วยการดูแลเอาใจใส่ออกเยี่ยมเยียนทุกข์สุขของราษฎรในชนบทอย่างต่อเนื่อง
อีกทั้ง ได้โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งหน่วยแพทย์อาสาเคลื่อนที่ในพระองค์ขึ้นที่จังหวัดเชียงใหม่เป็นแห่งแรก พระราชทานนามว่า “แพทย์อาสาสมเด็จพระราชชนนี” มีอักษรย่อว่า “พอ.สว.” พร้อมกันนี้ทรงให้การพัฒนาอาชีพเพื่อการกินดีอยู่ดีของราษฎร โดยทรงมุ่งให้ลดละเลิกการตัดไม้ทำลายป่า เพื่อทำไร่เลื่อนลอย จนสามารถคืนความอุดมสมบูรณ์แก่ทรัพยากรธรรมชาติ อันเป็นที่มาของโครงการพัฒนาดอยตุง และชาวไทยภูเขาพร้อมใจถวายพระสมัญญาว่า “แม่ฟ้าหลวง”
อีกพระราชกรณียกิจที่ทรงปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง คือ ทรงพระเมตตาในการจัดจำหน่ายดอกป๊อปปี้ ในวันที่ 3 กุมภาพันธ์ เนื่องในวันทหาร ผ่านศึกทุกปี ทั้งทรงบริจาคพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์สงเคราะห์ช่วยเหลือทหารผ่านศึก และครอบครัว และผู้ที่กำลังปฏิบัติหน้าที่ป้องกันหรือปราบปรามการกระทำอันเป็นภัยและความมั่นคงต่อประเทศ ตลอดจนทหารนอกประจำการ
จนกระทั่ง วันที่ 18 กรกฎาคม 2538 สมเด็จพระศรีนครินทราบรม ราชชนนี เสด็จสวรรคต สิริพระชนมายุ 94 พรรษา
ข้อมูลจาก: สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร