นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ รมช.คลัง เปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 8 ก.ค. 2568 มีมติเห็นชอบโครงการลงทะเบียนเพื่อสำรวจประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟน ซึ่งเป็นการเปิดให้ประชาชนมาลงทะเบียนร่วมโครงการของรัฐไว้ก่อน แต่ยังไม่ได้มีการอนุมัติงบประมาณเพื่อไปดำเนินโครงการ
น.ส.ศศิกานต์ วัฒนะจันทร์ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี กล่าวว่า ที่ประชุมครม. ให้ความเห็นชอบโครงการลงทะเบียนเพื่อสำรวจประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟน และมอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้ง กระทรวงการคลัง กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมหรือดีอี และสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) หรือ สพร. ร่วมกันหารือเพื่อกำหนดระยะเวลาการดำเนินโครงการที่เหมาะสมต่อไป
รายงานข่าวจากทำเนียบรัฐบาล ระบุว่า รายละเอียดของโครงการลงทะเบียนเพื่อสำรวจประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟนว่า การดำเนินโครงการนี้ เป็นผลมาจากการประชุมคณะกรรมการนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจ ซึ่งมีมติเห็นชอบหลักการโครงการลงทะเบียนเพื่อสำรวจประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟน โดยเปิดให้ลงทะเบียนผ่านธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธกส.) ธนาคารออมสิน ธนาคารอาคารสงเคราะห์ (ธอส.) ธนาคารอิสลามแห่งประเทศไทย ที่ว่าการอำเภอ สำนักงานเขต สำนักงานเมืองพัทยา สำนักงานเทศบาล ที่ทำการไปรษณีย์ หรือหน่วยงานอื่นที่กระทรวงดิจิทัลฯ กำหนด
สำหรับวิธีการตรวจสอบความไม่มีสมาร์ตโฟน สพร. จะส่งเลขประจำตัวประชาชน (National Identification Number: NID) ของผู้ลงทะเบียนไปตรวจสอบกับผู้ให้บริการ โทรศัพท์เคลื่อนที่ทุกราย โดยผู้มีประวัติการใช้งานข้อมูลอินเทอร์เน็ต (Internet Data) สะสม ไม่เกิน 500 Megabyte (MB) ต่อหมายเลขโทรศัพท์ของผู้ลงทะเบียนย้อนหลังในช่วงระยะเวลา 90 วัน นับจากวันที่ สพร. ส่งข้อมูลไปตรวจสอบ (T-90) จะถือเป็นผู้ที่ไม่มีสมาร์ตโฟน โดยมีระยะเวลาการตรวจสอบ 3 สัปดาห์
อย่างไรก็ตาม สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี มีความเห็นว่า โครงการกระตุ้นเศรษฐกิจที่รัฐบาลได้ดำเนินการในช่วงที่ผ่านมามีการใช้ข้อมูลที่ได้จากการลงทะเบียนในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อยืนยันตัวตน และแสดงความประสงค์เข้าร่วมโครงการ ประกอบด้วย
1.โครงการกระตุ้นเศรษฐกิจ ปี 2567 ผ่านผู้มีบัตรสวัสดิการแห่งรัฐและคนพิการ ซึ่งใช้ฐานข้อมูลจากการยืนยันตัวตน (e-KYC) ในส่วนของผู้มีบัตรสวัสดิการแห่งรัฐในปี 2565 และฐานข้อมูลบัตรประจำตัวคนพิการและช่องทางการได้รับเงินเบี้ยคนพิการที่ผ่านมา
2.โครงการกระตุ้นเศรษฐกิจผ่านผู้สูงอายุ ซึ่งใช้การลงทะเบียนผ่านแอปพลิเคชันทางรัฐผ่านสมาร์ตโฟน
ทั้งนี้การดำเนินการที่ผ่านมายังมีข้อมูลของประชาชนกลุ่มเปราะบางบางกลุ่ม รวมถึงประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟน ไม่ถูกต้อง ครบถ้วน และซ้ำซ้อนกัน ส่งผลให้ภาครัฐไม่สามารถให้ความช่วยเหลือประชาชนผ่านโครงการต่าง ๆ ของภาครัฐทั้งในปัจจุบันและอนาคตได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ ดังนั้นคณะกรรมการนโยบายโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจ จึงได้มีมติเห็นชอบหลักการของโครงการลงทะเบียนเพื่อสำรวจประชาชนที่ไม่มีสมาร์ตโฟน และมอบหมายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการดำเนินโครงการฯ เพื่อให้ประชาชนกลุ่มดังกล่าวสามารถเข้าถึงสิทธิ และสวัสดิการต่าง ๆ จากภาครัฐได้อย่างเท่าเทียมกับประชาชนกลุ่มอื่น
ด้วยเหตุข้างต้นนี้เพื่อให้การดำเนินโครงการในครั้งนี้ส่งเสริมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล โดยที่หน่วยงานของรัฐสามารถบูรณาการข้อมูล ระหว่างหน่วยงานเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจเชิงนโยบายต่าง ๆ และสามารถเข้าถึงข้อมูล เพื่อนำไปใช้ในการกำหนดนโยบายเพื่อให้ความช่วยเหลือประชาชนกลุ่มเปราะบางได้อย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายผ่านโครงการต่าง ๆ ทั้งในปัจจุบัน และอนาคตได้อย่างยั่งยืน
รวมทั้งมีการกำหนดบทบาทของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้เกิดความชัดเจน จึงเห็นควรให้กระทรวงการคลัง ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงดิจิทัลฯ กระทรวงมหาดไทย และ สพร. พิจารณากำหนดรายละเอียดเกี่ยวกับแนวทางการดำเนินโครงการ รวมถึงการมอบหมายหน่วยงานรับผิดชอบโครงการให้เกิดความชัดเจน เช่น การกำหนดหน่วยงานเจ้าของโครงการฯ การกำหนดหน่วยงานที่มีหน้าที่ดูแลระบบลงทะเบียน
ทั้งนี้ ในการดำเนินโครงการฯ ควรให้เป็นไปตามมาตรฐาน หลักเกณฑ์ และแนวทาง การปฏิบัติงานดิจิทัลในด้านต่าง ๆ ได้แก่ ธรรมาภิบาลข้อมูลภาครัฐ การเปิดเผยข้อมูลเปิดภาครัฐ กระบวนการหรือการดำเนินงานทางดิจิทัล และการเชื่อมโยงแลกเปลี่ยนข้อมูลดิจิทัล รวมทั้งความมั่นคงปลอดภัยและความน่าเชื่อถือ โดยเฉพาะมาตรฐานด้านดิจิทัลที่กำหนดโดยคณะกรรมการพัฒนาดิจิทัลด้วย