วันนี้ (25 เม.ย. 68) จากกรณีที่โลกโซเชียลมีการแชร์ภาพเอกสารอ้างอิงราคาซื้อขายอวัยวะ เช่น ปอดข้างละ 9.2 ล้านบาท ไตข้างละ 4.7 ล้านบาท หรือเลือดลิตรละ 2.1 หมื่นบาท ทำให้เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ และตั้งคำถามถึงการมีอยู่ของตลาดมืดอวัยวะในไทย
รศ.นพ.สุภนิติ์ นิวาตวงศ์ รองผู้อำนวยการศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย ออกมาแถลงข่าวอย่างชัดเจนว่า “ข้อมูลที่เผยแพร่ออกมาไม่เป็นความจริง และในประเทศไทย ‘ไม่มี’ การซื้อขายอวัยวะ เพราะถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายค้ามนุษย์อย่างชัดเจน”
อวัยวะที่ใช้ปลูกถ่าย มาจาก “การบริจาค” เท่านั้น มี 2 กรณีคือ
- ญาติบริจาคในขณะที่ยังมีชีวิต
- แสดงความจำนงบริจาคหลังเสียชีวิต ผ่านศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย
ปัจจุบันมีผู้ป่วยรอปลูกถ่ายอวัยวะกว่า 7,555 ราย ส่วนใหญ่รอไต เพราะพอประคองชีวิตได้ด้วยการฟอกเลือด แต่ผู้ป่วยที่รอหัวใจ ตับ หรือปอด มักเสียชีวิตก่อน เพราะไม่สามารถรอได้นาน
สถิติการบริจาคและปลูกถ่ายในไทย (พ.ศ. 2537 – 2567)
- ผู้บริจาคเพิ่มจาก 15 ราย (ปี 2537) เป็น 446 ราย (ปี 2567)
- ผู้รับการปลูกถ่ายเพิ่มจาก 45 ราย เป็น 936 รายในช่วงเวลาเดียวกัน
- ปี 2566 มีผู้แสดงความจำนงบริจาคสูงถึง 135,619 คน
ถึงแม้จะมีความตื่นตัวมากขึ้น แต่ยังมีช่องว่างระหว่างจำนวน “ผู้รอ” กับ “ผู้ได้รับ” การปลูกถ่ายอยู่มาก
รศ.นพ.สุภนิติ์ กล่าวย้ำว่า “การให้ค่าตอบแทนอวัยวะจะทำให้ระบบการบริจาคเสียหาย คนจนอาจถูกกดดันให้ขายอวัยวะ ขณะที่คนรวยอาจซื้อได้ ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำ และบ่อนทำลายหลักมนุษยธรรม”
อีกทั้ง แพทย์ยังชี้แจงว่า ข่าวลือที่มีคนถูกลักพาตัวไปตัดอวัยวะนั้น “เป็นไปได้ยากมาก” เพราะการปลูกถ่ายต้องทำในห้องผ่าตัดภายใต้เงื่อนไขที่เข้มงวด มีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ต้องตรวจความเข้ากันได้ของอวัยวะและใช้ยากดภูมิคุ้มกันต่อเนื่องหลังการปลูกถ่าย
ทั้งนี้ การปลูกถ่ายอวัยวะในไทยต้องทำเฉพาะในโรงพยาบาลที่ผ่านการรับรองจากศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย เท่านั้น โดยมีข้อกำหนดควบคุมเข้มจากแพทยสภา และกฎหมายป้องกันการค้ามนุษย์ พ.ศ. 2551 ที่มีโทษทั้งจำและปรับอย่างรุนแรง
รศ.นพ.สุภนิติ์ กล่าวทิ้งท้ายอีกว่า “เราไม่ได้จะเอาผิดใครที่แชร์ข้อมูล แต่ต้องการให้ประชาชนรู้ความจริง และช่วยกันส่งต่อความเข้าใจที่ถูกต้อง พร้อมทั้งรณรงค์ให้คนไทยร่วมกันแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ เพราะหนึ่งชีวิตสามารถต่อชีวิตให้คนอื่นได้อีกหลายคน”
หากคุณสนใจบริจาคอวัยวะ หรืออยากรู้ขั้นตอนการแสดงความจำนง สามารถติดต่อศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย ได้โดยตรง – เพราะ “การให้…คือการต่อชีวิต”