ถั่วเน่าจากไทยใหญ่ สร้างรายได้วันละ 1,500 บาท
ทีมข่าวจันลั่นทุ่ง ไปเจอ นางสมทรง อินทศรี หญิงสาววัย 46 ปี ชาวบ้านในชุมชนวันศรีจอมเรือง จ.พะเยา ที่สืบทอดการทำถั่วเน่าจากครอบครัวของสามี ที่เป็นเจ้าของสูตรถั่วเน่าที่ชาวพะเยารู้จักกันดี เพราะขายมา 30 ปี จนเป็นที่รู้จักและมีผู้มารับซื้อเพื่อจำหน่าย ในตลาดเมืองพะเยา
นางสมรง เล่าว่าตนได้การทำถั่วเน่าสูตรเงี้ยว หรือไทยใหญ่ จากยายไฮ่ ที่เป็นแม่สามี ตนเริ่มทำถั่วเน่านี้มาประมาณ 10 ปีแล้ว โดยการสูตรทำถั่วเน่าของตนนั้น จะเป็นสูตรที่เป็นของชาวเงี้ยวหรือชาวไทยใหญ่ทำไว้กินกันในบ้าน เริ่มจากการต้มถั่วเหลือง 4-6 ชั่วโมง เพื่อให้ถั่วเหลืองพองตัว และนุ่ม จากนั้นก็น้ำไปหมักและใช้ผ้าคลุมไว้ 2 วัน 2 คืน และน้ำมาปรุงรสด้วยพริกกระเทียม และขิง จากนั้นก็นำมาห่อและทำการนึ่ง
หลังจากนึ่งสุกแล้วก็นำมาผึ่งเพื่อเซ็ตตัว และนำออกไปขาย โดยขายส่งให้กับพ่อค้าแม่ค้า ที่เดินทางมารับที่บ้าน เพื่อนำไปขายในตลาด โดยจะจำหน่ายที่ราคาส่งห่อละ 4 บาท ซึ่งทุกวันจะทำเฉลี่ยประมาณ 350 ถึง 400 ห่อ และจะจำหน่ายหมดทุกวัน เนื่องจากถั่วเน่ายายไฮ่ซึ่งถือว่ามีชื่อเสียงสำหรับคนในพื้นที่และเป็นที่ต้องการของตลาด จึงสามารถสร้างรายได้ให้เป็นอย่างดีเฉลี่ยต่อวันมากกว่า 1500 บาท
ถั่วเน่า เป็นอาหารพื้นบ้านชนิดหนึ่งของชาวล้านนาหรือทางภาคเหนือทำมากันตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นอาหารที่ ได้จากวิธีถนอมอาหาร ถั่วเน่าทำจากถั่วเหลืองที่ผ่านการต้มสุก และปรุงรสชาติด้วยเกลือ พริกย่างป่นทิ้งไว้ 2-3 วันจนมีกลิ่นและมีสีที่เปลี่ยนไปจากเดิม และมีรสชาติเค็ม ชาวล้านนาส่วนใหญ่จะใช้ถั่วเน่าแทนกะปิ แต่ถ้านำ ถั่วเน่าซา มาโขลกหรือบดให้ละเอียดจนกลายเป็นสีไข่ไก่แล้วนิยมนำมาห่อใบตองปิ้งจะเรียก “ถั่วเน่าเมอะ”